#ڕوونكردنه‌وه‌ی_زاراوه‌كانی_عه‌قیده‌:11 دروز تاقمێكن له‌ تاقم و ده‌سته‌ باتنییه‌ نهینییه‌كان خۆیان وه‌كو موسوڵمان نیشان ئه‌ده‌ن و به‌ خۆیان ئه‌ڵێن (موحدون)، بنچینه‌یان بۆ محمد بن اسماعیل الدرزي ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ كه‌ له‌نه‌وه‌ی جعفر الصادق ە و باوه‌ڕی به‌ خوایه‌تی الحاكم بأمر الله الفاطمي هه‌بوو، بیروباوه‌ڕو عه‌قیده‌یان هه‌مان بیروباوه‌ڕی ئیسماعیلییه‌كانه‌، به‌ڵام ئه‌و مه‌سه‌له‌ی خوایه‌تی الحاكم بأمر الله العبیدي یان زیاد كرد، موسحه‌فێكی تایبه‌تیشیان به‌ خۆیانه‌وه‌ هه‌یه‌ پێی ئه‌ڵێن ( مصحف الدروز) زیاتر له‌ سوریا و لوبنان نیشته‌جێن. بنه‌ماو بیروباوه‌ره‌كانیان: 1- باوه‌ڕیان به‌ بیرۆكه‌ی (الحلول) هه‌یه‌ و ئه‌ڵێن خوای گه‌وره‌ چووه‌ته‌ ناو لاشه‌ی عه‌لی ڕه‌زای خوای لێبێت و دوای ئه‌ویش به‌ هه‌مان شێوه‌ به‌ك به‌یه‌ك چووه‌ته‌ ناو لاشه‌ی كوره‌كانی عه‌لی ڕەحمەتی خوایان لێبێت تاكو ده‌گاته‌ الحاكم بأمر الله الفاطمي و باوه‌ڕیان وایه‌ ئه‌و الحاكم بامر الله یه‌ جارێكی تر دوای مردنی ده‌گه‌ڕێته‌وه‌. 2- باوه‌ڕیان به‌ شاردنه‌وه‌ی بیروباوه‌ره‌كانیان هه‌یه‌ و بۆ كه‌سێك نه‌بێت كه‌ متمانه‌ی تەواویان پێی نه‌بێت باسی ناكه‌ن. 3- ئیمام و پێشه‌واكانیان به‌ مه‌عسوم ئه‌زانن، به‌ڵكو هه‌ندێكیان به‌ خوا ئه‌زانن. 4- ئه‌ڵێن شه‌ریعه‌ت زاهیر و باتنی هه‌یه‌ و هه‌ر ئه‌وه‌ نییه‌ كه‌ خه‌ڵكی لێی تێده‌گات. 5- واتای تریان داناوه‌ بۆ نوێژ و ڕۆژوو حه‌ج، هه‌موو گوناه و خراپه‌یه‌كیش ئه‌نجام ئه‌ده‌ن و سڵی لێ ناکەنەوە، ته‌نانه‌ت ماره‌كردنی دایك و كچیش ئەنجام ئەدەن. 6- بۆ كه‌سێك سه‌ره‌تا گوێیان لێ بگرێت خۆیان وه‌كو شیعه‌ ده‌رده‌خه‌ن و دواتر كه‌ قایلیان كرد ئینجا ئه‌چنه‌ سه‌ر باسكردنی پیغه‌مبه‌ره‌كان به‌ خراپه‌ تاكو هه‌موو بیروباوه‌ره‌كانی خۆیانی پێ ئه‌ڵێن. سه‌باره‌ت به‌ حوكمی ئه‌وان زانایان له‌ سه‌ده‌كانی ڕابوردوو تاكو ئێستا ئه‌وانیان به‌ موسوڵمان نه‌زانیوه‌، پرسیار له‌ اللجنة الدائمة للبحوث العلمية والإفتاء كرا سه‌باره‌ت به‌ دروزه‌كان ئه‌وانیش له‌ وه‌ڵامدا وتیان:به‌ هۆی عه‌قیده‌و بیروباوه‌ری باتنی‌ دوور له‌ ئیسلامی ئه‌وان به‌ هیچ شێوه‌یه‌ك په‌یوه‌ندییان به‌ دینی ئیسلامه‌وه‌ نییه‌ با خۆیشیان به‌ موسوڵمان بزانن. بۆ زنیاری زیاتر بڕوانه‌: - "مجلة البحوث الإسلامية" (36/85-89) . - الموجز في المذاهب والادیان المعاصرة، ناصر القفاري ناصر العقل. - معجم مصطلحات العقیدة عامر فالح. - هه‌روه‌ها شێخ الاسلام یش باسی كردوون و فه‌توای له‌سه‌ریان هه‌یه‌ كه‌ لیژنه‌ی هه‌میشه‌یی زانایانی سعودیه‌ له‌ حوكمه‌كه‌یان له‌سه‌ر ئه‌وان پشتیان پی به‌ستووه‌. إحسان برهان الدین هەڵەبجە 2018-1-24