یەكێك لە هەڵە عەقیدی و بیروباوەڕەكان ئەوەیە كاتێك كەسێك ڕووداوێكی نەخوازراوی لێ دەقەومێت حەسرەت هەڵدەكێشێت و دەڵێت: ئەگەر وام بكردایە ئەمە ڕووی نەدەدا ! بۆ نموونە لە ڕێگای سەردانی كردنێكدا ڕووداوێكی هاتوچۆی تووش دەبێت، دەڵێت خۆزگە ئەم سەردانەم نەكردایە یان ئەم دەرچوونە نەبوایە تووشی ئەم ڕووداوە نەدەبووم! ئەوە ڕەخنە گرتن و ناڕازی بوونە بەقەدەر، ئەو قەدەرەش دەبوو روو بدات.
پێغەمبەر صلی الله علیه و سلم وەكو لە سەحیحی موسلیمدا هاتووە فەرموویەتی: " احرص على ما ينفعك ، واستعن بالله ، ولا تعجز، فإن أصابك شيء فلا تقل : لو أني فعلت كذا لكان كذا وكذا ، ولكن قل : قدّر الله وما شاء فعل , فإن لو تفتح عمل الشيطان " رواه مسلم – كتاب القدر – ( 2664). واتە : ئەوەی بەسوودە بۆت بەدەستی ئەنجامی بدە و پەنا بە الله بگرە و بێ دەسەڵات مەبە وئەگەر تووشی ناخۆشییەك هاتی مەڵێ ئەگەر وام بكردایە ئاوها و ئاوها دەبوو، بەڵكو بڵێ ئەوە قەدەری الله بوو ویستی لەسەر چی بێت ئەنجامی ئەدات.
هاوشێوەی ئەوە لە قورئانی پیرۆزیشدا هەیە، وەكو الله دەفەرموێت: (الَّذِينَ قَالُوا لِإِخْوَانِهِمْ وَقَعَدُوا لَوْ أَطَاعُونَا مَا قُتِلُوا) آل عمران:168. واتە ئەگەر بە قسەی ئێمەیان بكردایە و دەرنەچوایەن بۆ جیهادكردن نەدەكوژران.
بێگومان وشەی (لو) واتە ئەگەر یان خۆزگە! لە هەموو حاڵەتێكدا هەر حەرا م و هەڵەی عەقیدەیی نییە، بۆ نموونە: كەسێك بڵێت ئەگەر بێیتە ماڵم ڕێزت لێ دگرم ئەمە هەواڵێكە و هیچ ناشەرعییەكی تێدا نییە.
یان ئاوات خواستنێك بێت بۆ كارێكی شەرعی بۆ نموونە خۆزگە پارەو ماڵم زۆر دەبوو بۆ ئەوەی لێی ببەخشم. یان خۆزگە توانای حەج كردنم بوایە وقسەی هاوشێوەی ئەوە كێشەیەكی شەرعی تێدا نییە وەكو زانایان دەڵێن.
بەڵام ئەوەی نەهی لێ كراوە و نابێت توخنی بكەویت ئەوەیە قەدەرێك ڕوو بدات و دوای ئەوە بڵێیت خۆزگە فڵانە شتم بكردایە یان فڵانە ڕێوشوێنم بگرتایەتەبەر بۆ ئەوەی ئەو ڕووداوە ڕووی نەدایە ئەوە هەڵەیەكە لە بیروباوەڕدا و لە جیاتی ئەوە دەبێت بڵێیت: (قدر الله وما شاء فعل) واتە ئەوە قەدەری الله بوو، الله ویستی لەسەر هەرچی بێت ئەنجامی ئەدات.
وشەی(لو) بەو شێوەی كە باسمان كرد دەرگای شەیتان دەكاتەوەو گومان و وەسوەسە بۆ بەندە درووست دەكات وئیماندار پێویستە ئەو دەرگا لە خۆی نەكاتەوە، بەڵكو ئەگەر ڕێوشوێنی پێویستە گرتە بەر و لە نەخۆشی چارەسەری وەرگرت و لە كاتی سەفەر و دەرچوون ئەوەی پێویست بوو لەسەری بۆ سەلامەتی ئەنجامی دا و قەدەرێكی تووش بوو دەبێت هەر ئەوەندە بڵێت (قدر الله وماشاء فعل) وئیتر نەڵێت خۆزگە ئاوها و ئاوهام بكردایە بۆ ئەوەی ئەمەی كە ڕوویدا ڕووی نەدایە. الله عزوجل فەرموویەتی: (وَبَشِّرِ الصَّابِرِينَ الَّذِينَ إِذَا أَصَابَتْهُمْ مُصِيبَةٌ قَالُوا إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ أُولَئِكَ عَلَيْهِمْ صَلَوَاتٌ مِنْ رَبِّهِمْ وَرَحْمَةٌ وَأُولَئِكَ هُمُ الْمُهْتَدُونَ) البقرة:155-157.
هەروەها پێغەمبەر صلی الله علیه و سلم فەرموویەتی: (ما من عبد يصاب بمصيبة فيقول: إنا لله وإنا إليه راجعون، اللهم آجرني في مصيبتي، واخلف لي خيرًا منها، إلا آجره الله في مصيبته، وأخلف له خيرًا منها) صحيح مسلم:918. واتە: هەر بەندەیەك تووشی موسیبەتێك ببێت وبڵێت ئێمە بەندەی الله ین و هەر بۆ لای ئەویش دەگەرێێنەوە، یا الله لەسەر ئەوەی كە تووشم بووە پاداشتم بدەرەوە و بەچاكتر قەرەبووم بكەرەوە، الله پاداشتی دەداتەوە و چاكتری لەوە بۆ دەكات كە لەدەستی داوە.