#دەمارگیری_و_تەقلیدی_مەزهەبی_لەتەرازووی_ئیسلامدا: 6
لە مەزهەبەكاندا بۆچوونی زانا پێش دەقەكان دەكەوێت!

یەكێك لە كارەساتەكانی ناو كتێبی مەزهەبەكان ئەوەیە، هەندێ جار سەرەڕای جێگیر بوونی فەرموودەیەك لەلای خاوەن ئەو كتێبە مەزهەبییە، بۆ نموونە لە مەزهەبی حەنەفیدا، دەبینین بەهۆی دەمارگیری یان لە ڕقی مەزهەبێكی تردا، زاناكە بۆچوونی خۆی پیش فەرموودەكە دەخات و كار بە فەرمودەكە ناكات، لەسەر ئەم كارەساتە ئەگەر لە كتێبە مەزهەبییەكاندا بگەرێیت نموونە گەلێك زۆرە، بەڵام من  تەنها دوو نموونە لەوانەی خاوەنی كتێبی (بدعة التعصب المذهبي ) هێناوێتی باس دەكەم:

یەكەم: دانەری كتێبی (الهدایة) وەكو شێخ ناصر الدین الألباني لە (أحكام الجنائز وبدعها 108-109) دەیگێرێتەوە، یەكێكە لەكتێبە لەپیش و سەرەكییەكان مەزهەبی حەنەفی، لە بەرگی یەك لاپەرە 462 لە كاتی باسكردنی چۆنێتی ڕاوەستانی ئیمام لە نوێژی جەنازەدا دەڵێت: (ویقوم الذي یصلي علی الرجل والمرأة بحذاء الصدر. قال: لأنه موضع القلب، وفیه نور الإیمان، فیكون القیام عنده إشارة إلی الشفاعة لإیمانه) واتە: ئەو كەسەی نوێژ لەسەر مردووی پیاو وئافرەت دەكات لە ئاستی سنگی مردووەكە ڕادەوەستێت چونكە ئەوە جێگای دڵە ونوری ئیمان لەو جێگەیە، بۆیە ڕاوەستانی ئیمامەكە لەو جێگەیە ئاماژەیە بۆ شەفاعەت كردن بۆ ئیمانی ئەو كەسە!
ئەمەش لە كاتێكدایە خاوەنی كتێبی هیدایە خۆی ئەو فەرموودەی پێشتر هێناوە و ئاگەدارە كە پێغەمبەر صلی الله علیه وسلم فەرموویەتی: پێشنوێژ لە نوێژی مردوودا لە ئاستی سەری مردووی پیاو دەوەستێت و لە ئاستی ناوەڕاستی ئافرەتی مردوو ڕادەوەستێت بۆ نوێژكردن، لەوەش سەیرتر، خودی أبو حنیفة  كە ئیمام و سەر مەزهەبی خاوەن كتێبی الهدایة یە، هەروەها أبو یوسف و الطحاوي كە ئەوانیش لەسەرانی مەزهەبەكەن، بەڵكو جومهوری زانایان هەمووی لەسەر كار كردنن بەو فەرموودە ، بەڵام ئەو بە هۆی دەمارگیری مەزهەبی و هەندێ بەهانەی بەتاڵەوە فەرموودەكە ڕەد دەكاتەوەو بە ڕاو تیگەیشتنی خۆی كار دەكات .

دووەم: خاوەنی كتێبی شرح العنایة علی الهدایة (1/225-226علی هامش فتح القدیر)كە ئەو  زانایەكی حەنەفییە، دەڵێت: (إن حضورهن - أي النساء - الجماعات متروك بإجماع المتأخرین) خاوەنی كتێبی فتح القدیر یش هەمان قسەی كردووە. واتە: ئامادە بوونی ژنان بۆ نوێژی جەماعەت لە مزگەوتەكاندا  بە ئیجماعی زانا (متأخر) ەكان كاری پێ ناكرێت!
ئەمەش هەڵە ولادانێكی گەورەیە لە سوننەت لەبەر دەستگرتن و دەمارگیری بۆ مەزهەبەكەی، چونكە لە هەردوو صحیح البخاري ومسلم دا هاتووە لە فەرموودەی ابن عمر كە پێغەمبەر صلی الله وعلیه وسلم فەرموویەتی: (إذا اسْتَأْذَنَتِ امْرَأَةُ أحَدِكُمْ إلى المَسْجِدِ فلا يَمْنَعْها) البخاري  : (5238).  مسلم (442). واتە: ئەگەر ئافرەتی كەسێكیتان داوای مۆڵەتی ڕۆیشتنی بۆ مزگەوت لێتان كرد با ڕێگری لێ نەكات.
كاتی خۆیشی كوڕێكی هاوەڵی گەورە عبدالله بن عمر الله لێی ڕازی بێت بەباوكی وت، بەڵام ئێمە ڕێگە بەئافرەتەكانمان نادەین بچنە مزگەوت! ئیتر باوكیشی لێی تورە بوو و تاكو لە دونیا دەرچوو قسەی لەگەڵی نەكرد لەبەر ئەوەی قسەی رسول الله ی صلی الله علیه وسلم رەتكردەوە.
كارەساتەكەش وەكو وتم ئەوەیە لەم جۆرە موخالەفاتانە لە كتێبی هەموو مەزهەبەكاندا زۆرە، كەسیش لە مەقەلید و مامۆستا و مەلا و شوێنكەوتوان پاساوی بۆ دەهیننەوە و بە وشەیەكیش لەبەرانبەر ئەو هەڵە گەورانە ڕاناوەستن و هیچ نەبێت داوا بكەن ئەو كتێبانە لەو كارەساتانە پاك بكرێنەوە.