تەوحید بكە بەو دروشمەی لە درێژایی ژیانتدا بەرزی بكەیتەوە و لە هەموو قۆناغ وهەنگاوێك لە هەنگاوەكانی تەمەنتدا لە ناخت و لە پێش چاوت و لە هەموو كردەوەكانتدا ئامادە بێت و ڕەنگ بداتەوە، هەرچییەكت لە ژیانتدا ئەنجامدا، سەرەتا دڵنیابە لەوەی هیچ تێكگیرانێكی لە گەڵ ئیمان و تەوحیدو عەقیدەی ئیسلامدا نەبێت، ئەگەر هەیبوو دەبێت وەكو ئافرەتێكی موسوڵمان دوورترین كەس بیت لێی، بەڵام! ئەوە بزانە تاكو تەواو لە تەوحید شارەزا نەبیت و نەبیتە فێرخوازی زانستی شەرعی و لە پێناویدا ماندوو نەبیت، شارەزای سنوورەكانی نابیت، تاكو بزانیت بەزاندووتە یان نا؟ بۆ ئەوەی تەوحید بپارێزیت دەبێت لە تەوحید و بیروباوەڕی ئیسلامی شارەزا بیت، لەم بەشەدا و لە ڕۆشنایی قسەی ئەهلی عیلمدا چەند ئامۆژگارییەكی سەرەتاییت لەو بارەوە ئاراستە دەکەم:
1- لە هەموو عیبادەت و كردەوەیەكی باشتدا بیرت لەلای تەوحید و بیروباوەڕ بێت ونیەتت لە نجامدانیدا تەنها و تەنها بۆ الله پاك بكەرەوە: (وَمَآ أُمِرُوٓاْ إِلَّا لِيَعْبُدُواْ ٱللَّهَ مُخْلِصِينَ لَهُ ٱلدِّينَ حُنَفَآءَ وَيُقِيمُواْ ٱلصَّلَوٰةَ وَيُؤْتُواْ ٱلزَّكَوٰةَ ۚ وَذَٰلِكَ دِينُ ٱلْقَيِّمَةِ). البینة: 5.
2- شوێنكەوتنی سوننەت وموتابەعەكردنی پێغەمبەر صلی الله علیه وسلم ودووركەوتنەوە لە هەموو جۆرە بیدعەیەک لە عیبادەتدا، بەشێكە لە عەقیدەو بیروباوەڕی موسوڵمان ودەبێت ئەوە بەدین و ئیمان بزانیت، شوێنكەوتنی سوننەت بەشێكە لە عەقیدە و دووركەوتنەوە لە بیدعەش بەهەمان شێوە: (من أحدث في أمرنا هذا ما ليس منه، فهو ردٌّ) رواه البخاري ومسلم.
3- لە جۆرەكانی شیركی گەورەو بچووك خۆت بپارێزە، پێویستە بە شێوەیەكی زانستیش لەو بوارەدا شارەزا بیت، بەلای كەم كتێبی (التوحید الذي هو حق الله علی العبید) بە وردی و وردبوونەوە لە واتاو بەڵگەكانی بخوێنیتەوە. لەم سەردەمەدا جۆرەكانی شیركی گەورە لە سەردەمانی پێشوو زۆرتر بووە و نەشارەزایی خەڵكیش لە عەقیدەدا بووە بەهاندەری بڵاو بوونەوەی ئەو جۆرە شیركانە، بۆ نموونە:
* عیبادەت كردن بۆ غەیری الله تعالی، وەكو هاوار كردن بە ئەوانەی پێیان دەوترێت ئەولیا وپیاو چاكان و سوڕخواردن بە دەوری گۆڕەكانیاندا و باوەڕ بوون بەوەی كە ئەوان دوای مردنیان دەتوانن سوود و زیان بە خەڵكی بگەیەنن، ئەوە شیركی گەورەیە و موسوڵمان لە ئیسلام دەردەكات.
* سەربڕین بۆ غەیری الله تعالی بۆ هەر مرۆڤێك بێت یان بۆ جنۆكە، دەبێت بە شیركی گەورە،{قُل إِنَّ صَلاتِي وَنُسُكِي وَمَحيَايَ وَمَمَاتِي لِلَّهِ رَبِّ العَالَمِينَ. لا شَرِيكَ لَهُ وَبِذَلِكَ أُمِرتُ وَأَنَا أَوَّلُ المُسلِمِينَ} الأنعام: 162 /163.(لعن الله من ذبح لغير الله) رواه مسلم.
* باوەڕ بوون بە ڕاستێتی یان گونجاوی ئەو یاسایانەی كە پێچەوانەی قورئان و سوننەتن بۆ ژیان، یان باوەڕ بوون بەوەی كەسێك جگە لە الله تعالی مافی ئەوەی هەیە شەریعەت و ڕێبازێك بۆ خەڵكی دابنێت لەسەری ڕێبكەن و ژیانی خۆیانی لەسەر ڕێكبخەن و پێچەوانەی قورئان و سوننەتیش بێت ئەوە شیركی گەورەیە.
* ڕۆیشتن بۆ لای ساحیر و جادوباز و فاڵچی بۆ ئەوەی سیحرو فاڵ بۆ ئەو كەسە بكەن وكێشەی بۆ چارەسەر بكەن و خەڵكی لەلا خۆشەویست بكەن یان هەر ئیشێكی بۆ بكەن، ئەوە شیركی گەورەیە و موسوڵمانی پێ لە ئیسلام دەردەچێت.
{وَمَا كَفَرَ سُلَيمَانُ وَلَكِنَّ الشَّيَاطِينَ كَفَرُوا يُعَلِّمُونَ النَّاسَ السِّحرَ َ} البقرة: 102.
(من أتى كاهنا أو عرافا فصدقه بما يقول فقد كفر بما أنزل على محمد) رواه أحمد (صحيح الجامع (5939)).
* خۆشەویستی ڕادەبەدەر وتوانەوە لە خۆشەویستی كەسێكدا، یان لایەن و حیزب و تەوژم و ڕژێم و هەر شتێكدا مەترسی ئەوەی لێ دەكرێت ببێتە شیركی گەورە بەتایبەتی ئەگەر ئەو كەس و لایەن وكەسایەتی و...هتد فەرمانی بە خراپە پێ بكات و ئەویش لەبەر خۆشەویستییەكەی گوێڕایەڵی بێت: {وَمِنَ النَّاسِ مَن يَتَّخِذُ مِن دُونِ اللَّهِ أَندَاداً يُحِبٌّونَهُم كَحُبِّ اللَّهِ وَالَّذِينَ آمَنُوا أَشَدٌّ حُبّاً لِلَّهِ وَلَو يَرَى الَّذِينَ ظَلَمُوا إِذ يَرَونَ العَذَابَ أَنَّ القُوَّةَ لِلَّهِ جَمِيعاً وَأَنَّ اللَّهَ شَدِيدُ العَذَابِ} البقرة: 165.
لەم بارەوە لە یوتیوب كورتە وانەیەكم هەیە دەربارەی جۆرەكانی شیرك دەتوانن سوودی لێ ببینن:
4- شیرکی بچووک بریتییە لەو کارانەی کە شەرع قەدەغەی کردووە، چونکە دەبێتە هۆکار وڕێگەیەک بۆ شیرکی گەورە، بەڵام ئەنجامدەری لە ئیسلام دەرناچێت، جۆرەکانیشی وەکو ابن القیم فەرموویەتی گەلێک زۆرن، وەکو ڕوپامایی کەم و دەرخستنی هەندێ عیبادەت بۆ ئەوەی خەڵکی بە خاوەنەکەی بزانن وسوێند خواردن بە غەیری الله عزوجل.
5- (لا إله إلا الله) بنچینە وجەوهەری عەقیدەی ئیسلامییە، كێشەی موسوڵمانان لەم سەردەمەدا وەكو ڕستەیەكی ئاسایی و چەند وشەیەكی بەرجەستە نەكراو لە واقیعی ژیاندا وەریانگرتوە، بێباوەڕانی قوڕەیش زۆر چاكتر لە زۆرێك لە موسوڵمانانی ئەم سەردەمە لە واتا و مەرج و ڕەهەندەكانی تێگەیشتبوون، بۆیە بەهیچ شێوەیەك ڕازی نەدەبوون بیڵێن! كاتێكیش كە دەیانوت ئیتر هەموو ژیانیان گۆڕانكاری گەورەی بەسەردا دەهات ودەبوون بە هەڵگری پەیام ی (لا إله إلا الله) و دەبوون بە كەسێكی تر و توانای چاكسازی وبەرگریکردنان لە خۆیان و لە موسوڵمانان بەو (لا إله الا الله) پەیدا دەكرد، ئێستەش لەبەر ئەوەی لا إله الا الله لە واتاو ڕەهەندەكانی خاڵی كراوەتەوە، پێویستە جارێكی تر موسوڵمانان بە گشتی و ئافرەتان بەتایبەتی لە پێناسەی ئەو وشە مەزنە حاڵی ببن و لە حەوت مەرجەكانی تێبگەن و كاری پێ بكەن: "ما من عبد قال لا إله إلا الله، ثم مات على ذلك، إلا دخل الجنة" البخاري ومسلم. (من كان آخر كلامه لا إله إلا الله دخل الجنة).
6- بەردەوام لە كاروباری ژیانتدا و لە كرداری ڕۆژانەتدا زمانت لەگەڵ وتنی لا إله إلا الله دا ڕابهینە، چونكە ئەوە ئەگەر لەگەڵ تێڕامان و بیركردنەوە بێت لە واتاكانی، بۆ چەسپاندنی تەوحید و مافەكانی (لا إله إلا الله) كاریگەری هەیە، هەر بۆیە لە فەرمودەی سەحیحدا فەرمانمان پێكراوە ڕۆژانە سەد جار بڵێین: (لا إله إلا الله وحده لا شریك له الملك وله الحمد وهو علی كل شئ قدیر).
7- بەشێكی تری گەورەی عەقیدەو تەوحید تایبەتە بە ئەوەی زانایان بە (الولاء والبراء) لە كتێبەكانی عەقیدەدا باسیان لێ كردووە، واتە خۆشویستن و ڕق لێبوون لە پێناو الله عز وجل، هەركێ ئیماندار بێت و لەسەر ڕێبازی لا إله إلا الله وتەوحید بێت واجبە لەسەر موسوڵمانان خۆشیان بوێت، هەركێ بە پێچەوانەی ئەوە بێت ، واتە ڕقی لە ئیسلام وموسوڵمانان بێت خۆشویستنی درووست نییە و لەگەڵ ئیمان و تەوحیددا تێكدەگیرێت ویەك ناگرنەوە: {يا أيها الذين آمنوا لا تتخذوا عدوي وعدوكم أولياء تلقون إليهم بالمودة}، {يأيها الذين آمنوا لا تتخذوا اليهود والنصارى أولياء بعضهم أولياء بعض ومن يتولهم منكم فإنه منهم). لەم بارەوە پێویستە پرسەكە لە ڕۆشنایی ئایەت و فەرموودەكانی پێغەمبەردا صلی الله علیه و سلم وەربگیردرێت، بۆ زیاتر شارەزا بوونی ئەم پرسە کتێبی (الولاء والبراء في الاسلام) ی محمد القحطاني بخوێنەوە کتێبێکی بە سوودە.
8- گەلێك گرنگە و گاریگەری گەورەی هەیە لە بڵاوكردنەوەی تەوحید و عەقیدەی ڕاست و درووستی ئیسلامدا، منداڵت هەر لەسەرەتای تەمەنیانەوە لەگەڵ خۆشویستن و گرنگیدان بە عەقیدە بە وشەو نموونەی ئاسان و قسەی خۆش و بەكارهێنانی سۆزی دایكایەتی خۆت ڕایان بهێنیت، كتێبێكم لەو بارەوە هەیە بەناوی (فێركردنی تەوحید بۆ منداڵان) دەتوانیت سوودی لێ ببینیت.
240502074914.jpg)
