#چل_پەیام_بۆئافرەتان:8 لە هەڵبژاردنی هاوسەردا عەقیدە با مەرجی یەكەمت بێت ئەگەر لە نێو هۆكارەكانی پەسەند كردن و هەڵبژاردنی هاوسەری ژیانتدا دینداری لە چڵەپۆپەدا بێت کە بۆ موسوڵمان هەر دەبێت واش بێت، ئەوا لە مەسەلەی خودی دینداریدا ڕەچاو كردنی ڕاست و درووستی عەقیدە و بیروباوەڕی ئیسلامی دووبارە دەبێت لە چڵەپۆپەو مەرجی هەرە بایەخ پێ دراوی گەنجاندا بێت، ئەگەر مەبەستیان بێت خێزانێكی سەربەرز و سەركەوتوو ی موسوڵمان پێك بهێنن، هەروەها بۆ ئەوانەش كە لەبەر هەر هۆكارێك بێت هاوسەرگیری دووەم و زیاتریش دەكەن، مادام موسوڵمانی وابەستە بن بە شەرع و دیندارییەوە، پێویستە پێش هەموو شتێك لە عەقیدەی هاوسەری دوا ڕۆژیان بكۆڵنەوە و ئەوجا بڕیاڕی خوازبێنی کردنی بدەن، لە ڕاستیدا ئەگەر تۆ كەسێكی خاوەن عەقیدەیەكی پاكت كرد بە هاوسەری خۆت بەتایبەتی ئەگەر عەقیدەكەی ڕەنگدانەوەی لەسەر ڕەوشت و ئاكار و مامەڵەو دیندارییەكەی هەبێت، ئەوە تووشی خێرو چاكەیەكی زۆر مەزن بوویتە و بنەمای خێزانیكی موسوڵمانی وابەستەبووت بە ئیسلامەوە دامەزراندووە، ئەگەر لێرەشدا وەكو ئاماژەی خێرایش بێت پێویستە بوترێت كۆمەڵە خاڵێك هەن دەبێت سەبارەت بەم پرسە ڕەچاو بكرێن، لەوانە: 1- ئەو هاوسەرەی هەڵی دەبژێریت لەسەر عەقیدەی ئەهلی سوننەت و جەماعەت بێت، چونكە لە ڕاستیدا تەنها ئەو ڕێبازە ڕاستە ودەستەبەری لە خشتە نەچوونە، ئەوەش بە هۆی ئەوەی ڕێبازێکە وابەستەی قورئان و سوننەتە بە تێگەیشتنی پێشینانی ئوممەت، جگە لەوان هەموو گروپ وتاقمەکانی تر لە مێژووی دێرینی ئیسلام و هەروەها شوێنكەوتوانیان لە هاوچەرخەکانیش لە ڕێگای ڕاست لایانداوە، جا هەیانە لە عەقیدەو بیروباوەڕی ئیسلام زۆر دوور كەوتووەتەوە، هەندێکیشیان بەراورد بەوان نزیكترن، بەڵام لە هەندێ مەسائیلی ئەسمائو سیفات و چەند پرسێكی دیكەی وەكو پێناسەی ئیمان لایانداوە، هەردوو جۆرەكەش دواجار هەر لایانداوە ولادەرن، بەڵام ڕێژەی لادانەكانیان جیاوازی تێدایە. 2- پێویستە ڕەچاوی ئەوە بكرێت، ئەو هاوسەرەی هەڵی دەبژێرت، بە شێوەیەك لە شێوەكان ئەگەر بە ناراستەوخۆ و بە شێوەیەكی دەمامكداریش بووە، سەر بە هیچ تاقم و گروپێك نەبێت لەوانەی كە لە ئیسلام لایانداوە بە بیانووی قبوڵكردنی ڕاجیایی كە دواجار سەر لە قبوڵكردنی هەموو شتێكەوە دەردەكات و و بە كارخستنی عەقڵ بۆ لێكدانەوەی دەقەكان كە زۆر جار بەو بیانووەوە عەقڵ دەكرێتە دەسەڵاتدار بەسەر دەقەكاندا و یان بە بیانووی توند دەستگرتن بە شەریعەتی ئیسلامەوە كە ئەویش سەر لەوە دەردەكات كەسەكە خۆی لە خاوەن دینەكە بەغیرەتتر بزانێت لەسەر دینەكە! با لەوەش دڵنیا بێت ئەمڕۆ كەسانی سەر بە هەموو فیرقەو تاقمە گومڕاكانی مێژووی ئیسلامی لە ناوماندا بوونیان هەیە، بۆیە هەر لە ناو موسوڵماناندا و هەر لەو مزگەوتانەی كە هەموان نوێژی تێدا دەكەن، پێت سەیر نەبێت كەسانی موعتەزیلە و مورجیئە و ئەشعەری و خەواریجی تێدا هەبێت، بەڵام تەنها ئەوەیە بە مەبەستی لابردنی ئیحراج و هەستیاری تەنها ناوە كۆنەكانیان گۆڕاوە بۆ هەندێ ناوی پەسەند كە ئەویش جۆرێكە لە خۆڵ لە چاوكردن. 3 _ ئەڵبەتە جگە لەوانەی سەرەوەش شێوازو ڕێبازی جۆراو جۆری تریش هەیە كە لەسەر ئەفسانە و پشت بەستن بە بیدعەو جۆرەها عەقیدەی لارو وخواری تر درووست بوونە و بوونیان هەیە و هەمووشیان بە تێكڕا بانگەشەی ئەوە دەكەن كە حەق لای ئەوانە و ئەوانی تر نەیانپێكاوە، بەڵام لە میهرەبانی پەروەردگار بە بەندەكانی ئەوەیە دوو سەرچاوەی سازگاری وەكو پێوەر بۆ دیاری كردووین، پێویستە هەموو بانگەشەیەك لە رووناكی ئەو دوو سەرچاوەدا حوكمی لەسەر بدرێت. 4- هەروەها لە كاتی هەڵبژاردنی هاوسەری ژیانتدا پێویستە وریای ئەوە بیت ئەمڕۆ بانگەشە و قسەی زل و دروشمی گەورە گەورە لە گۆڕەپاندا زۆر بووە ودەخرێنە ڕوو، بەڵام بەداخەوە زۆرێكی وا نییە و ئەگەر لە گەل قورئان و سوننەتدا بەراورد بكرێن پووچی و ئەندازەی لادانیان لە ڕێگای ڕاست ئاشكرا دەبێت، بۆیە هەرگیز بە دروشمەكان فریو مەخۆن، بەڵكو لەسەر ڕواڵەت و دیاردەكانیش بڕیار مەدەن، نە حیجاب و نە نیقاب و نەڕیش و قسە و نە شیعاراتی زل مەرج نییە پێوەری باشی و ڕاست و درووستی عەقیدەی كەسەكە بێت، بەڵكو پێویستە لە ڕێگەی هەندێ پرسیارەوە حەقیقەتی كەسەكەت بۆ دربكەوێت و بزانیت چۆن لە عەقیدەی ئیسلامی تێگەیشتووە و ئایا بەڕاستەوخۆ و ناراستەوخۆ بەشێك نییە لەو فیرقەو تاقمانەی ئاماژەمان بۆ كرد كە لە عەقیدەو بیروباوەڕی ئیسلامی لایانداوە. 5_ مەسەلەیەکی تری زۆر گرنگیش هەیە لەم بارەوە ئەویش ئەوەیە ئەمڕۆ لە کورستاندا جۆرێک لە تێکەڵ کردن و تێکەڵبوونی چەمکەکان لە لای خەڵکی ڕووی داوە، واتە دەگونجێت عەقیدەو بیروباوەڕی کەسێک لە زۆر ڕووەوە تەواو بێت و بەپێی قورئان و سونەت بێت، بەڵام بۆ نموونە لە ڕووی ولائوبەرائەوە وێران بێت، یان بە شێوەی نەزەری و بە قسەکردن عەیبی نەبێت، هاوکات بە کردار تا بیناقاقای کەوتبێتە پێچەوانەی قسەکانی خۆیەوە، هەروەها بەلاتەوە سەیر نەبێت لە ناو كورددا كەسانێك لە زۆر لە وردەكاری عەقیدەدا باش بن و لەولاشەوە لەگەڵ عەلمانییەت و عەلمانییەكاندا ژێراوژێر و هەندێ جار بەڕۆژی ڕوناكیش پەیوەندی تۆكمە و كاركردنی هاوبەش و پارەوەرگرتنیان لەگەڵیاندا هەبێت، كەواتە لەمەسەلەی عەقیدەدا مەسەلەكە وردبوونەوە و زانستی شەرعی و ڕاوێژی ی زۆری دەوێت بەرلەوەی بەكەسێك بلێیت عەقیدەكەی پاكە و تەوحیدی تەواوە. ئەوەش زیاتر بە پرسیارو لێ وردبوونەوە دەردەکەوێت. 6 - گرنگە و زۆریش گرنگە لە مەسەلەی عەقیدەدا لەوە دڵنیابیتەوە كە ئەو كەسەی دەیكەیتە هاوسەری خۆت، یەكێك لە هەڵوەشێنەرەوەكانی ئیسلامی تێدا نەبێت، یان ئەگەر تێیدا بێت تێبگەیەنرێت و قابیلی چاك بوونەوە بێت، چونكە ئەمڕۆ لە سایەی عەولەمەو جەهل و تێنەگەیشتنی موسولمانان لە دینەكەیان وبە هۆی زۆربوونی پێشەوایانی گومڕایی و سەركردەو لایەنگەلێکی زۆر کە بە کردار و هەر بە ناو دینی ئیسلامیشەوە خەڵکی لە عەقیدەی ئیسلام دووردەخەنەوە و بۆ گومڕایی و كاریگەر بون بە عەلمانیەت بانگهێشت دەكەن، هەروەها بە هۆکاری زالبوونی دەسەلات وفیكری عەلمانیەت و لیبرالیەت بە سەر تەواوی موسوڵماناندا بە زۆرێك لەوانەشەوە كە گوایە بانگەواز بۆ ئیسلام دەكەن! بەو هۆكارانەوە زۆرێك لەو هەڵوەشێنەرەوانە (نواقض الاسلام) ئەنجام دەدرێت و وەكو پێشتریش ئاماژەم پێ كرد، نەك کەسەکە وا نازانێت كێشەیەك بۆ دین و ئیمانی درووست بووە، بەڵكو هەست دەكات خزمەتی دینەکەشی دەكات و مەسەلەكان بە ڕێرەوی ئاسایی خۆیاندا دەرۆن! 7_ نوێزو ڕۆژوو و حەج و عومرە وخێرو بەخشین وچاکەکانی تر هەمووی کردارگەلێكی باشن و ڕێگای چوونە بەهەشتن، بەڵام بە مەرجێک عەقیدە و ئیمان و بیروباوەڕی خاوەنەکەی بە پێی قورئان وسوننەت بێت ولای نەدابێت و موەحید بێت و هیچ جۆرە شیرکێکی لە ئولوهیەت و روبوبیەت و ئەسمائو سیفاتەکانی الله تعالی ئەنجام نەدابێت، ئەگینا ئەگەر بەردەوام سەری لە سەجدە بێت و بە قورسایی چیایەک ئاڵتوون ببەخشێت بە هەژاران، هیچ سوودێکی بۆی نابێت، الله تعالی فەرموویەتی (وَلَقَدْ أُوحِيَ إِلَيْكَ وَإِلَى الَّذِينَ مِن قَبْلِكَ لَئِنْ أَشْرَكْتَ لَيَحْبَطَنَّ عَمَلُكَ). 8- بەلای كەمەوە ئەبێت ئەو كەسە لە ئەركانی ئیمان و ئەركانی ئیسلام و جۆرەكانی تەوحید و شیرك و مەرجەكانی لا إله إلا الله و نواقض الاسلام و مەسەلەی الولاء و البراء و ترسناكی حوكم نەكردن بە شەریعەت و بە قورئان و سوننەت تێگەیشتبێت بۆ ئەوەی ئەوە لەسەری واجبە لە عەقیدەدا - ئەگەر لە دڵی خۆیشیدا بووە، یان لە بازنەی نزیكی خێزان و خزمانیدا بووە - ئەنجامی بدات و هەروەها بۆ ئەوەی ئەوەش كە هێڵی سوورە خۆی لێ بپارێزێت، ئەگەر یش توانای زانستی بەو شێوە نەبێت لەو پرسانە بكۆڵێتەوە و تێبگات، لەو حاڵەتەدا گرنگە تەنها لەوەی دڵنیا بێت بە شێوەیەكی گشتی بە هەموو حوكمێكی قورئان و سونەت رازییە و ئامادەیە جێبەجێی بكات و كاریگەری شێوازە جیاجیاكانی ئیسلامەتی هاوچەرخی ئەم ڕۆژگارەی بەسەرەوە نەبێت كە بانگەشە و موژدە بە ئیسلامێكی سەردەمیانە و دەستكاری كراو دەكەن كە ڕۆژ لە ڕۆژ لە جیاتی ئەوەی لە كیتاب و سوننەتەوە نزیك بێتەوە، دەبینی لە دیدو بۆچوون وهزری عەلمانیەت و لیبرالیەتەوە نزیك دەبێتەوە و هەر ڕۆژێك بە بیانوویەكەوە بنەمایەك لە بنەماكانی ئیسلام دەڕمێنن و لەبەر چاو موسوڵمانان ناشیرینی دەكەن. 9- بێ گومان ئەمەش كە خستمە روو بەو واتایە نایەت كە ئەگەر كەسێك عەقیدەو بیروباوەڕی باش بوو، ئیتر لە ڕووی لایەنەكانی تری ئاكار وكەسایەتی و كۆمەڵایەتی و دەروونی ودارایی گرنگی و بایەخی پێ نەدرێت، بەڵكو مەبەستمان تەنها جەختكردنەوەیە بە پلەی یەكەم لە سەر مەسەلەی بیروباوەڕ و بایەخ پێدانی پێویست بەو لایەنەی كە الله تعالی هەموو پێغەمبەرانی علیهم السلام بۆ ڕاستكردنەوەو چەسپاندنی ئەو لایەنە ڕەوانە كردووە و، هەبوونی عەقیدەیەكی ڕاست بۆ موسوڵمان وەكو هەبوونی بنچینەیەكی تۆكمەیە بۆ تەلارێكی جوان و تۆكمە، نەبوونیشی وەكو نەبوونی ئەو بنچینەیە كە دوا جار تەلارێكی فشۆڵ و لاوازی لێ دەردەچێت كە بەرگەی هیچ باو بارانێك ناگرێت! 10- بەڵام زۆر جار ڕوو دەدات یەكێك لە هاوسەرەكان وەكو دەوترێت عەوامە، یان نەخوێندەروارە و ئەو شتانە هەر نازانێت، لەڕاستیدا ئەو كەسانە سەبارەت بە عەقیدە باوەڕیان بە بنەما سەرەكییەكانی ئیمان و ئیسلام هەبێت و مەرجەكانی تری وەكو ئاكاری جوان و نوێژ و عیبادەتەكانی تر ئەنجام بدەن، ئەوە هیچ عەیبێكی نییە و گرنگ ئەوەیە تووشی ئەو لادان و لە خشتەچوونە سەردەمیانە نەبووبێت سەبارەت بە هەڵوەشێنرەوەكانی ئیسلام بێ ئەوەی بە خۆی بزانێت وبەلایەنە گومڕاو گومڕاكەران سەرسام نەبێت و وا بزانێت ئەوان بەرجەستەكاری ئیسلامی ڕاستەقینەن، ئیتر ئەو جۆرە كەسانە داواكراو نییە لێیان ئەو هەموو شارەزاییەیان لە عەقیدەدا هەبێت چونكە (لَا يُكَلِّفُ اللَّهُ نَفْسًا إِلَّا وُسْعَهَا)، گرنگ ئەوەیە لە بیروبۆچوونە نامۆ و دژوارەكان لە گەڵ عەقیدەدا پارێزراو بن. 11- هەروەها لایەنەكانی ڕەوشت جوانی و جوانی ڕوخسار و رواڵەت و كەسایەتی ئەو هاوسەرەو تێگەیشتن و لێهاتوویی و ڕێزگرتنی لە ژیانی هاوسەرگیری و بنەماڵەو شێوازی مامەڵە و توانای قسەكردن و بەڕێوەبردنی ماڵ، هەمووی بەبێ زیادەڕەوی پێویستە گرنگی پێ بدرێت و هاوكات مەسەلەی كەفائەتیش واتە هاوتابوونی هەر دوو هاوسەر لەو سیفاتانەدا ئەگەر بە شێوەیەكی تەقریبیش بێت پێویستە، بۆ نموونە یەكێكیان زۆر دەوڵەمەند نەبێت ئەویتریان زۆر هەژار بێت، یان یەكێكیان بڕوانامەی زۆر بەرزی هەبێت و ئەوی تر هیچ بڕوانامەیەكی نەبێت و شتی لەو جۆرە، دەڵێم باشترە - نەك بەمەرج گیرابێت- جۆرێك لە نزیكی و هاوتابوون لە نێوانیاندا هەبێت، هەندێ جاریش ئەو هاوتابوونە لە نێوان هاوسەراندا بوونی نییە و لەگەڵ ئەوەشدا ژیانێكی بەختەوەر و بێ كێشە پێكەوە بەسەر دەبەن ، هەموو ئەو مەرجانەش كە باس كران جگە لە مەرجی ڕاست و درووستی عەقیدە وڕەوشت جوانی قابیلی سازشە و بە پێی كەسەكان دەگۆڕێت و گرنگ ڕێككەوتنی هەر دوو لایە.