#چل_پەیام_بۆئافرەتان: 9 پێوەرەكانی مامەڵە كردن لەگەڵ خەو بینین و تەفسیرەكەیدا لە ناو بەشێك لە ئافرەتاندا گرنگی زۆر و لە ڕادە بەدەر بە مەسەلەی خەو بینین دەدرێت، لێكدانەوەو تەفسیری خەویش بەداخەوە لەناو موسوڵماناندا بە پێوەری شەرعی خۆی مامەلەی لەگەڵدا ناكرێت و ئەویش هاوشێوەی مەسەلەی حەسوددی و جنۆكە لە سنووری شەرعی خۆی دەركراوەو هەندێ كەس لە ڕێگەی قۆستنەوەی هەلی لاوازی ئافرەتان و عاتیفی بوونیان، خراپ كەڵك لەو پرسە وەردەگرن و لە خۆیانەوە جۆرەها قسەو لێكدانەوەی بێ بەڵگە دەكەن ودەبنە مایەی دڵەراوێی و تووش بوونی هەڵە. باشترە كە خەوێكتان بینی ئەم چەند ڕاستییە بزانن: - نابێت زۆر بایەخ بە خەو بدەن و خۆتانی پێوە سەرقاڵ بكەن، چونكە ئەوە وەكو زانایان فەرموویانە دەبێتە ڕێگەیەك بۆ شەیتان وەسوەسە و بیرۆكەی ترسناك و بێ بنەمای بۆ ئەو كەسە درووست دەكات كە خەوەكەی بینیوە، بەتایبەتیش ئەگەر ئافرەت بێت. 1 - خەو سێ جۆرە: جۆرێكیان كە خاوەنەكەی خەمبار دەكات ئەوە لە شەیتانەوەیە. بۆیە بەهەر خەوێك بێ تاقەت و دڵگران بوویت ئەوە لەشەیتانەوەیە و سێ جار بەلای چەپدا تف بكە و بڵێ أعوذ بالله من شر الشیطان ومن شر ما رأیت وبۆ كەسی باس نەكات، نەك بەدوای تەفسیر و موعەبیری خەودا بگەرێیت. بەشی دووەم وەكو باسمان كرد قسەی دڵ ودروونی خۆتە، ئەوەیە كە لە ڕابردوودا ڕوویداوە، یان ئەوەی كە دەتەوێت لە داهاتوودا ڕوو بدات یان ئەوەی كە دەترسیت ڕووبدات. بەشی سێیەمیش مەعنای هەیە و ڕاستە و لو جۆرەیە كە بەشێكە لە چل و شەش بەشی پێغەمبەرایەتی. 2- هەموو خەوێك مەرج نییە ڕاست و مەعنادار بێت، خەو هەیە وەسفی (أضغاث أحلام)ی لەسەر جێبەجێ دەبێت هیچ مەعناو تەفسیرێكی نییە، نابێت بینەرەكەشی بەدوای تەفسیرەكەیدا بگەڕێت. زۆرێكیش لە خەوەكان داڵغەو خەیاڵی خودی كەسەكە یان باس و یادگاری كۆنی خۆیەتی و جۆریكە لە گێڕانەوە وبەبیرداهاتنی ڕووداوە كۆنەكان لە خەودا. 3 - ئەمڕۆ لێكدانەوەی خەو بووەتە گۆڕەپانێك بۆ بەدەست هێنانی پارەو ناوبانگ دەركردن و كڵاو خستنە سەر داماو وفەقیر حاڵەكان، بۆیە زۆر وریای ئەوانە بن كە پسپۆڕییان بووەتە تەفسیر و لێكدانەوەی خەو، ئەڵبەتە خەڵكانی باش و بێ نیازی خراپیش لەو بوارەدا هەیە بەڵام كەمن. 4- پێم باش نییە بۆ زانینی واتای خەو بچیتە لای ئەوانەی بەو پیشەوە ناسراون و لە تەفسیری هیچ خەوێك سڵ ناكەنەوە و سێ و دووی لێ ناكەن، بەڵام ئەگەر هەر سوور بوون لەسەر ئەوەی خەوەكەتان بۆ كەسێك باس بكەن، دەبێت ئەو كەسە دڵسۆز بێت و خاون عەقیدەیەكی ڕاست و درووستی ئەهلی سوننەت بێت و خاوەنی عیلمی شەرعی بێت و بازرگانی نەكات بە تەفسیری خەو، یان لە كەنالی ڕاگەیاندن و یوتیوب و تۆڕە كۆمەڵأیەتییەكان خۆی نمایش بكات و سنگی دەرپەڕاندبێت و پێشوازی هەمووی خەوێ بكات و هەموویشی تەفسیر بكات. 5 - كەس ناتوانێت بەیەقین بیبڕێتەوە كە ئەم خەوە ڕاستە و لای الله یە و لەو جۆرەیە كە بەشێكە لە چل و شەش بەش لە پێغەمبەرایەتی، چونكە پێغەمبەر صلی الله علیه و سلم لە ژیاندا نەماوە و وەحی دانابەزێت و دوا جار هەركێ خەو تەفسیر بكات قسەكەی جێگای گومانە ومەرج نییە تەفسیرەكەی ڕاست بێت. 6 - ئەو كەسەی تەفسیری بۆ خەو بایەخی پێبدرێت دەبێت شارەزای كیتاب و سونەت بێت، هەروەها شارەزای زمانی عەرەبیش بێت، ئەو سێ مەرجە بنەمای كاری تەفسیركردنی خەوەو سەرەڕای ئەوەش لێكدانەوەكەی هەر یەقین نابەخشێت. 7 - لەناو كوردا جۆرێك لە لێكدانەوەی خەو سەریهەڵداوە موعەبیرەكە چی خەوێكی بۆ بگێڕیتەوە تەفسیرەكەی بەلای جن و حەسەد و چاودا دەبات، دوای ئەوەی خەوەكەت بۆ گێڕایەوە چەند پرسیارێكت لێ دەكات و بدوایدا حوكمەكەی دەردەكات كە تۆ چاوت لێ دراوە، یان جنۆكەیەك چووتە لاشەتەوەو و بەچەندەها جەلسە ئەو لە داهاتوودا هەوڵی دەركردنی ئەو جنۆكەیە لەلاشەی ئەو داماوە دەدات. ئەمەش پێ دەوترێت زێدەڕەوی و قسەی بێ بەڵگە و هەندێ لەوانەش بەرژەوەندییان هەیە لەو جۆرە تەفسیركردنەدا و ئەو داماوانە دەكەن بە مەعمیلی خۆیان چونكە دوای ئەوە قۆناغی ڕوقیە و تۆقاندن و پارە پێ دەركردنیان دەست پێ دەكات. لە ڕاستیدا بينينى خه‌وى خۆش وباش، دڵخۆشكه‌ره وهانده‌ره بۆ كرده‌وه‌ى چاكه، به‌ڵام هه‌ر خه‌وێك فه‌رمانێكى تێدا بوو بۆ ئه‌نجامدانى كارێك، يان پچڕانى په‌يوه‌ندى له‌گه‌ڵ كه‌سێك، يان لاواز كردن و تصحيح كردنى فه‌رمووده‌يه‌ك، يان تۆمه‌تباركردنى كه‌سێك به تۆمه‌تێكى دياركراو، يان زانيارييه‌كى تێدا بوو ده‌رباره‌ى ژيانى ڕۆژانه‌ت، هيچ حوكمێكى شه‌رعى پێ جێگير ناكرێت وئاوڕى لێ نادريته‌وه. بۆ نموونه كه‌سێك له خه‌ويدا بينى پياوچاكێك يان ته‌نانه‌ت خودى پێغه‌مبه‌ر صلى الله عليه وسلم خۆى هاته خه‌وى و پێى وت: هاوسه‌ره‌كه‌ت كه‌سێكى باش نييه‌و لێى جيا به‌ره‌وه، يان وريايى پێت دا ده‌رباره‌ى هه‌ر كه‌سێك كه لێى دوربكه‌ويته‌وه، به هيچ شێوه‌يه‌ك نابێت وا بكه‌يت، چونكه ئه‌هلى عيلم له‌سه‌ر ئه‌وه يه‌ك ده‌نگن كه :(الرؤيا المنامية لا يثبت بها حكم شرعي) واته: ئه‌وه‌ى له خه‌ودا ده‌يبينى هيچ حوكمێكى پێ جێگير نابێت. پێشه‌وا النووي فه‌رموويه‌تى: ( لو كانت ليلة الثلاثين من شعبان ولم ير الناس الهلال، فرأى إنسان النبي صلى الله عليه وسلم في المنام فقال له: الليلة أول رمضان لم يصح الصوم بهذا المنام، لا لصاحب المنام ولا لغيره).واته: ئه‌گه‌ر شه‌وى سى شه‌عبان بوو كه‌سيش مانگى نه‌بينيبوو، كه‌سێك پێغه‌مبه‌ر صلى الله عليه وسلم ی بينى له خه‌ودا و پێی وت: سبه‌ينێ يه‌كه‌م ڕۆژى ڕه‌مه‌زانه، ئه‌و خه‌وه ئيشى پێ ناكرێت. (رؤيا) له فه‌رمووده‌يه‌كى بوخاريدا هاتووه له لایەن الله سەرچاوە دەگرێت و (حلم) له شه‌يتانه‌وه‌یە، به‌ڵام روئیایش ته‌نها دڵخۆشكه‌ره‌و هه‌رگيز حوكمى شه‌رعى پێ ديارى ناكرێت، له‌فه‌رموده‌يه‌كدا له سه‌حيحى بوخاريدا هاتووه:( لم يبق من النبوة إلا المبشرات، قالوا وما المبشرات، قال: الرؤيا الصالحة. وفي رواية أنه لم يبق من مبشرات النبوة إلا الرؤيا الصالحة يراها المسلم أو ترى له) واته به (مبشرات) ناوى بردووه كه ته‌نها دڵخۆشكه‌ره وموژده‌به‌خشه. له‌وانه‌شه هه‌ندێ خه‌و ورياييكردنه‌وه‌ى تێدا بێت بۆ كه‌سى تاوانبار ولاڕێ، ئه‌وه پێويسته له تاوانه‌كه‌ى بگه‌ڕێته‌وه و په‌ند وه‌ربگرێت، به‌ڵام هه‌رچى خه‌وێك په‌يوه‌ندى به حوكمدان بوو به‌سه‌ر كه‌سه‌كانه‌وه له ڕووى باشى وخراپى و دوورونزيكى له الله تعالی ، يان حوكمێكى دونيايى تێدا بوو وه‌كو ئه‌وه‌ى به‌پێى خه‌وێك وابزانيت شته دزراوه‌كه‌ت فڵانه‌كه‌س دزيوێتى، يان نهێنييه‌كى ديارى كراو ده‌ربخات به‌هيچ شێوه‌يه‌ك پشتى پێ نابه‌سترێت. پوخته‌ى باسه‌كه‌م ئه‌وه‌يه: - خه‌و به هيچ شێوه‌يه‌ك سه‌رچاوه‌يه‌ك نييه بۆ شه‌رع و حوكمى شه‌رعى. - خه‌و سوننه‌تێكى پێ جێگير نابێت كه له‌شه‌رعدا نه‌بێت و به پێچه‌وانه‌شه‌وه. - ئه‌وه‌ى له‌شه‌رع و فه‌تواى زاناياندا جێگير بووه خه‌وى هيچ كه‌سێك نايگۆڕێت و ئه‌گه‌ر ئه‌و كه‌سه‌ش له‌خه‌وه‌كه‌دا وتبێتى خودى پيغه‌مبه‌ر بێت صلى الله عليه وسلم. - خه‌و دڵخۆشكه‌ره و له‌وانه‌شه ورياكه‌ره‌وه بێت بۆ خاوه‌نه‌كه‌ى له تاوان و سه‌رپێچى. - هيچ مه‌سه‌له‌يه‌كى بنچينه‌يى دين يان دونيا له‌سه‌ر بنه‌ماى خه‌و يه‌كلا نابێته‌وه‌و وپشتى پێ نابه‌سترێت، چونكه شه‌رعى الله هه‌موو ورده‌كارييه‌كى تێدايه و خه‌و يه‌كێك نييه له‌سه‌رچاوه‌كانى. - ئه‌گه‌ر موسوڵمان هه‌ر خه‌وێكى ناخۆشى بينى ئه‌وه‌نده به‌سه په‌نا بگرێته پەروەردگاری وه‌كو له‌م فه‌رموده‌دا له سه‌حيحى موسليم هاتووه"فمن رأى رؤيا فكره منها شيئا فلينفث عن يساره ، وليتعوذ بالله من الشيطان ، لا تضره ، ولا يخبر بها أحداً " واته: ته‌نها ئه‌وه‌نده‌ى له‌سه‌ره كه باسى نه‌كات و له شه ڕى شه يتان په‌نا بگرێته الله تعالی و سێ جار به‌لاى چه‌پى خۆيدا تف بكات (به‌بێ ئه‌وه ته‌ڕى تێدا بێت تفه‌كه‌ى) ئيتر هيچ زيانێكى له‌و خه‌وه پێ ناگات إن شاء الله.
