#چل_پەیام_بۆئافرەتان: 10 

1-  مەبەست لەو كچەی ئەم پەیامەی ئاراستە دەكرێت، كچێكە كە ئیسلامی وەكو بەرنامەی ژیان وەرگرتووە ودڵی بە دینەكەی خۆشەو شانازی پێوە دەكات و وەكو مەسەلەیكی تەفلیدی و لاوەكی وەرینەگرتووە، بەڵكو  بڕیاری داوە پەیڕەوی بكات و بیكات بەبەرنامەی ژیانی خۆی و هەموو بەرنامەیەكی تری بەلاوە ڕەتكراو بێت جگە لەبەرنامەی قورئان،  مەبەستیشی بێت هەموو ژیانی لەسەری بەڕێوە ببات وهەر بەو شێوەش ئەم دونیا بەجێ بهێڵێت.

2- خوشكی بەڕێز كچی ئازیز: دەبێت بزانیت زانكۆی ئەم ڕۆژگارە، نەك تەنها لە كوردستاندا، بەڵكو لە  هەموو وڵاتێكدا و لە زۆربەی شوێنەكانی دونیادا، كەشێكی نالەبار و نەگونجاوە بۆ كەسی دیندار، هیچ شتێك نابینیت لەو كەشەدا یارمەتیدەر بێت بۆ پاراستنی دینەكەت، حەرام وقەدەغەكراوی شەرعی چواردەورەی داوی وكەس نكۆڵی لێ ناكات و ئیسلام و بەتایبەتی ئیسلامی كیتاب و سوننەت زۆر نامۆیە و سنوورەكانی بەڕۆژی ڕوناك و بە ئارا پێشێل دەكرێن، دەوامی زانكۆ بۆ كەسی موسوڵمان ئەگەر بە شێوەیەكی راستەقینە دەستی بە دینەكەی گرتبێت و وەكو زۆرینە هەر بەڕیكردن نەبێت،وەكو ئەوەیە لە ڕوبارێكدا بە پێچەوانەی ئاراستەی ئاوەكە مەلە بكەیت و بتەوێت بەو حاڵەوە بگەیتە كەناری دڵنیاییی، یان كورد واتەنی بۆ ئەوەی لە زانكۆدا دینەكەت بپارێزیت، دەبێت بە پێچەاونەی ئاراستەی با شەن بكەیت. ئەمەش مەعنای ئەوە نییە كە زانكۆ جێگای كەسی موسوڵمانی تێدا نابێتەوە نەخێر، هێشتا بوار ماوە بۆ ئەوەی كەسی مولتەزیم و وابەستە بوو بە دینەكەی تێیدا بمێنیتەوە، بەلام دینداری لە زانكۆدا كارێك قورسەو باجیشی دەوێت.

3- تۆ وەكو موسوڵمانێكی وابەستەو مولتەزیم بە دینەكەت، بۆ ئەوەی بتوانیت چوار ساڵ یان زیاتر، بە كەسایەتی و بە دینێكی سەلامەتەوە لێی دەربچیت، پێویستە هەڵوێستی خۆت هەر لە ڕۆژانی سەرەتاوە، بەڵكو لە یەكەم ڕۆژەوە كە پێ دەخەیتە ناو زانكۆ، یەكلا بكەیتەوە وڕازیكردنی پەروەردگارت و بڕیاری  لانەدان لە سنوورەكانی شەرع ، بكەیتە ئامانجێكی زۆر  گەورەتر لە ئامانجی بەدەستهێنانی بڕوانامەكەت، بە كورتی  تۆ وەكو موسوڵمانێك ئەركەكەت لە زانكۆدا گەلێك لەوە قورسترە ئەگەر لە زانكۆ نەبوویتایە.

4- سەرەڕای ئەوەی دەزانم سەردەم وزەمانە گۆڕاوەو زۆربەی دایكان و باوكانیش بەهۆی نەشارەزاییان لە دینەكەیان وبەهۆی فشاری عەلمانییەتی هاوچەرخ و چەواشكاری ڕاگەیاندنی نەیار لەگەڵ دین و ڕەوشتدا، گوێ بە چاودێری وردی كچەكانیان نادەن، بەڵام مادام بە تەمەنێك گەیشتوویت كە خێرو شەڕ و چاكەو خراپە بە جوانی لەیەكتر جیا دەكەیتەوە، دەبێت خۆت ببیتە چاودێرێكی ڕاستگۆ و سەرڕاست و دەستپاك بەسەر خۆتەوە وهەركات هەنگاوێكی هەڵەت هەڵگرت خێرا بگەرێیتەوەو شەریعەت بكەیت بە فەرمانڕەوا بەسەر ژیانی خۆتدا. دەبێت بڕیاری كۆتایی بدەیت ئایا تۆیش دەبیتە یەكێك وەكو ئەو هەموو بەناو موسوڵمانانەی كە ئیسلام هیچ ڕەنگدانەوەیەكی لە ژیانیاندا نییە وتەنها ناوێكی ساردوسڕە هەڵیان گرتووە؟ یان خۆت جیا دەكەیتەوە بە دین و عەقیدەكەت، بە ڕەوشتە جوانەكەت، بە دابڕان و بەشداری نەكردن لە هەموو شتێك كە توڕەیی پەروەردگاری لێ بكەویوێتەوە؟

5- زانكۆ گۆڕەپانێكی بەرینە بۆ تۆڕەكانی شەیتان كە ڕۆڵی لەخشتەبردن و فریودانی  تێدا دەگێڕێت، مرۆڤی هاوشێوەی شەیتانیش لەوێ زۆر دەبینرێت كە تاوانەكانت بۆ دەڕازێننەوەو فریوت دەدەن.

 بەهانەكان بۆ دەست نەگرتن بە دینەكەت گەلێك زۆرن! لەوێ ناوی تاوانەكان دەگۆڕن و ناوی جوان و سەردەمیانەیان لێ دەنێن! لە زانكۆ نەك هەر كەسانێك كە نەیاری دینن بەڕاشكاوی هەوڵی لەخشتەبردنت دەدەن، بەڵكو هەندێ جار هەر بەناوی دینیشەوە كەسانێك لە هەندێ حیزب و ڕێكخراو، نەك لەیەك هەڵەو لادانی ئەو كەشە وریات ناكەنەوە، بەڵكو بۆیشت دەشەرعێنن و دەڵێن دین بەو شێوە قورس نییە، تۆ هێشتا گەنجیت چێژ لە ژیان وەرگرە!

بۆ ڕووبەڕووبوونەوەی هەموو ئەو چەواشەكارییانە، دەبێت لە ڕووی عەقیدەو مەنهەجەوە و لە ڕۆشنایی ئایەتەكانی قورئان و سونەتی سەحیحی پێغەمبەردا صلی الله علیه و سلم بە تێگەیشتنی پێشینانی چاكی ئەم ئوممەتە، خۆت پێكەوە بنەیت و كەسایەتییەكی تۆكمە و بەهێز بۆ خۆت درووست بكەیت كەوا بتوانیت بە هۆیەوە بەرگەی ئاستەنگەكانی ناو زانكۆ بۆ دینداری بگریت و لەوەش زیاتر  وگرنگتر بتوانیت ڕۆڵی كەسێكی بانگخوازو چاكسازیش ببینیت، ئەگەر تەنها بەگەیاندنی ئایەت و فەرموودەیەكیش بووە، ئەگەر بە جلە پۆشتە و ئاكارە جوان و ڕەوشتە بەرزەكەشت بووە.

6- كەشوهەوای زانكۆ بە شێوەیەكی گشتی، ڕێگرە لەوەی بە ئاسانی بە ئەركەكانی خۆت وەكو موسوڵمانێك هەڵبسیت، تێكەڵ بوونی نێوان كچان و كوڕان، بەستنەوەی كارەكانیان پێكەوەو ناچاربوون بەوەی مامەڵە لەگەڵ یەكتر بكەن، سەفرە وگەشتوگوزارەكان بە شێوەیەكی گشتی ناشەرعییە، ئاهەنگەكانی تری وەكو یەكتر ناسین و بابەتی تر، تەنانەت ئەو جێگەش كە بتەوێت بۆ خواردن و خواردنەوەیەك ڕووی تێبكەیت پڕە لە تێكەڵ بوونی كوڕان و كچان و دەنگی مۆسیقا و گۆرانی بەبەردەوامی دەبیسترێت.

7- لە زانكۆ بە هیچ شێوەیەك كەمتەرخەمی لە نوێژەكانتدا نەكەیت، لە زانكۆ كەسێك بیەوێت نوێژی نەڕوات ئەوە كارێكی گران نییە، دەتوانێت لەو جێگەی بۆ ئەو مەبەستە دیاری كراوە نوێژەكانی بكات، ئەگەرنا بژاردەی زۆر لەبەردەمتدا هەیە بۆ ئەنجامدانی نوێژەكانت. نوێژەكانت لە چاوەكانت زیاتر خۆش بوێ، وەكو خۆشەویستمان صلی الله علیه و سلم دەیفەرموو: (وجُعِلَتْ قرّة عيني في الصلاة) رواه النسائي ( 3939 ) وصححه الحاكم ( 2 / 174 ) ووافقه الذهبي ، وصححه الحافظ ابن حجر في " فتح الباري" ( 3 /15 ) و ( 11 / 345 ).

8- لە زانكۆدا نابێت عاتیفی و خۆش باوەڕ بیت،  یەك هەنگاوی هەڵە هەڵبگریت هەموان پێت دەزانن، هەموو جولەكان لە ژێر چاودێری كامێرەكاندان، ئەوەی قسەت لەگەڵ دەكات بۆی هەیە دەنگت تۆمار بكات، وەعدەكان زۆر جار نواندن و  درۆن، ئارام گرتن و تەواوكردنی زانكۆ بەسەربەرزی لە پەشیمانی باشترە، لەزانكۆدا سۆز وعاتیفە ئەگەر بە شەریعەت نەیبەستیتەوە دەبێتە دوژمنێكی سەرسەخت و زیاننبەخش بۆت، بۆیە دەبێت وریای ئەو لایەنە بیت و بەردەوام گومانی خراپ بخەیتە پێش تاكو ئەو كاتەی بۆت دەردەكەوێت و لە نیازپاكی بەرانبەر ەكانت دڵنیا دەبیتەوە.

9- یەكێك لە هۆكارەكانی خۆ پاراستن و دین پاراستن لە زانكۆدا ئەوەیە نەچیتە هیچ جۆرە حیزب و لایەن و ڕێكخراوو تەوژمێكەوە، بەبێ جیاوازی لە هەموویانەوە دووربە، لە منی وەربگرە و لە ئەزموون و شارەزاییەوە ئامۆژگاریت دەكەم، بە هیچ شێوەیك هیچ لایەنێك نییە یارمەتیدەری وابەستەبوونت بێت بەئیسلامەوە، هەمووی ئەگەر لەلایەكەوە سوودت پێ ببەخشێت لە چەند لای ترەوە لە عەقیدەو مەنهەجی ئیسلام دوورت دەخەنەوە و ئاویتەی جاهیلییەتی هاوچەرخت دەكات، بۆیە ئەوە بكە بڕیارێكی كۆتایی كە هیچ ئینتیمایەكت بۆ هیچ لایەنێك نەبێت. هەمیشە ئەم فەرموودە سەحیح و مەزنە بكە مەشخەڵی ڕێگای خۆت لەم ڕۆژگارەدا:(تكونُ دعاةٌ على أبوابِ جهنمَ ، مَنْ أجابَهم إليها قذفوه فيها ، هم قومٌ مِنْ جِلْدَتِنا ، يَتَكَلَّمُونَ بألسنتِنا ، فالزمَ جماعَةَ المسلمينَ وإمامَهم ، فإِنْ لم تَكُنْ جماعَةٌ ولَا إمامٌ فاعتزِلْ تِلْكَ الفِرَقَ كُلَّها ، ولَو أنْ تَعَضَّ بأصلِ شجَرَةٍ حتى يُدْرِكَكَ الموتُ وأنتَ كذلِكَ) البخاري (٣٦٠٦) و (٧٠٨٤)، ومسلم (١٨٤٧) (٥١).

10- جل و پۆشاكەكەت نیشانەی دیاری كەسایەتیتە، تاكو پێت دەكرێت با موافیقی شەرع بێت وپان وفراوان بێت و بەشێوەیەك نەبێت سەرنجی بەرانبەر ڕابكێشێت و با ڕەنگاوڕەنگیش نەبێت. تا پۆستەتر بیت كەسایەتیت قورسترە و بەرێزتر شكۆدارتریت.[1]

11- لە ژێر هیچ پەیمان و دڵنییاكردنەوەیەكدا پەیوەندی لەگەڵ هیچ كوڕێكدا مەبەستە، چونكە ئەوە كارێكی حەرامە و ئەوكات جگە لە گوناهباری دەبیتە نموونەیەكی خراپیش بۆ كچی موسوڵمان و دەرەنجامەكانی ئەو جۆرە پەیوەندییانەش زۆر جار خراپە و لەسەر كەسایەتی كچەكە دەشكێتەوە، ئەگەر كەسێك مەبەستی پێكەوە نانی خێزان بێت بەو شێوەی كە الله پێی خۆشە لە دەرگای شەرعی و ئاسایی خۆی دەدات و دەچێت لە سەرپەرشتیارەكەت داوات دەكات، ئەگینا بە هیچ شێوەیەك درووست نییە پەیوەندی نێوان  تۆ و هەر كوڕێك با هەرچەند وابەستەی دینیش بێت، ئەگەر لە ڕێگەی ڕاست و درووستی خۆیەوە نەچێت داوات بكات و ئەو مەسەلە لە كورتی نەبڕێتەوە.

12- ئەگەر زانیت كەسێكی دیندار بەنیازێكی پاك و باشەوە تۆی دەوێت، با مەرجی یەكەمی تۆ لە ئەودا بریتی بێت لەوەی خاوەن عەقیدەیەك ڕاست و درووست بێت و لەسەر ئیسلامی كیتاب وسونەت بێت و بە لادانە زۆرەكانی ئەم سەردەمەوە تێوەنەگلابێت و باوەڕی بە هیچ لە دیاردەكانی جاهیلەییەتی ئەم سەردەمە نەبێت، جگە لەوە ئیتر گوێ بە هەژاری مەدە ڕزق لەلای الله یە ولەوانەیە دەرگاری لوتف و چاكەی خۆیتان لێ بكاتەوە، وەكو وتم ناشبێت لەسەر بنەمای ئەو نیازە ئەگەر نەیكات بە كردەوە هیچ پەیوەندی و وەعددانێك هەبێت و هیچ جۆرە چاوپێكەوتن و قسەكردنێك لە دەرەوەی چوارچێوەی شەرع حەڕامە.

13- ئەگەر بتەوێت الله لە خۆت ڕازی بكەیت و دینداری ڕاستەقینە بكەیت، دەبێت گوێ بەوە نەدەیت كە لە دژت دەوترێت، چونكە وەكو كچێكی وابەستە بوو بە ئیسلام لە زانكۆدا زۆر نامۆ دردەكەویت وبەشێوەیەك لە شێوەكان دەبیتە جۆرێك لە تێكدەری میزاجی خوێندكارەكانی تر، دەبێت ئارام بگریت ئەگەر  توانجت لێدرا بە گۆشەگیر و نەخۆش و نامۆ و دواكەوتوو وەسف كرایت.

14- دوعا كردن: پێویستە دەرگای نزاو پاڕانەوە بەكەم نەزانیت و بەردەوام بە نهێنی و بە ئاشكرا داوا لە پەروەردگارت بكەیت لە هەموو فیتنەیەك بتپارێزیت و ڕێگەی هەموو چاكەیەكت پێ نیشان بدات و بۆت ئاسان بكات و لە هەموو فیتنەو خراپەیەك پارێزراوت بكات. الله تعالی فەرموویەتی: (وَقَالَ رَبُّكُمُ ادْعُونِي أَسْتَجِبْ لَكُمْ ۚ إِنَّ الَّذِينَ يَسْتَكْبِرُونَ عَنْ عِبَادَتِي سَيَدْخُلُونَ جَهَنَّمَ دَاخِرِينَ)غافر:60.

15- هاوڕێی باش: لە هۆكارەكانی نەكەوتنە ژێر كاریگەری فیتنە و خراپییەكانی زانكۆ ئەوەیە بتوانیت چەند هاوڕێیەكی كچی هاوشێوەی خۆتت هەبێت و پێكەوە یەكتر بەهێز بكەن و فەرمان بەچاكە بەیەكتر و بەوانی تر بكەن و نەهی لە خراپە بكەن و بۆ خۆتان و هاوپۆلەكانی تریش ببنە خێر و ڕێپیشاندەر. هاوڕێی ئیماندار دەبێتە خێر و پشتیوانێكی باش بۆت، پێغەمبەر صلی الله علیه و سلم فەرموویەتی: ( الْمُؤْمِنُ لِلْمُؤْمِنِ كَالْبُنْيَانِ يَشُدُّ بَعْضُهُ بَعْضًا ) - وَشَبَّكَ بَيْنَ أَصَابِعِهِ. متفق عليه .

16- گرنگی زۆر بە خوێندنەوەی كتێبی فیقهی و عەقیدی و ژیانامەی پێغەمبەر صلی الله علیه و سلم بدە، شارەزابوون لەو بوارانە و لە تەفسیر و كتێبەكانی فەرموودە و سونەت هەم لایەنی زانستیت تۆكمە دەكات، هەم دەبێتە پاڵپشت و پاشخانێك بۆت لە شێوەی مەشخەڵێكدا ڕێگای خۆت و چەندینی تری پێ ڕوناك دەكەیتەوە، بەبێ زانستی شەرعی زۆر شتت پێ ناكرێت وبە ئاسانیش دەگونجێت بكەویتە داوی خراپەكارانەوە.

17- بەشداری نەكردن لە هەموو بۆنە و سەفرەو ئاهەنگێكدا كە سنووری شەرعی تێدا ناپارێزرێت، بێگومان زۆربەی چالاكییەكانیش لە زانكۆ ئەستەمە بتوانرێت سنووری شەرعی تێدا بپارێزرێت.

18- وەكو كچێكی وابەستە بە ئیسلام، زۆر گرنگە لە وانەكانتدا زیرەك بیت، بەشەكەت و مامۆستاكانت لێت ڕاز بن ، زیرەكی و گوێڕایەڵی و لەسەرخۆییت دەبێتە بەشێك لە كەسایەتی ئیسلامیت كە ئەوەش جۆرێكە لە بانگەواز بۆ دینەكەیت لە ڕیگەی كەسایەتی خۆتەوە، بە پێچەوانەشەوە تەمەڵی و شپرزەیی ئیشوكاری كەسی مولتەزیم بە دینەوە، دەبێتە سیفەتێكی ناپەسەند و بەهانەیەك بۆ درووست كردنی كاریگەری خراپ و قسە كردن لە دژی دیندارەكان.

19- نابێت هاوڕێتی خوێندكاری كوڕ بكەیت و تەنانەت ئەگەر ناچار نەبیت، نابێت ڕێگە بدەیتە خۆت بۆ پرسیاری وانەكان و ئامادەكردنی سیمینار و ئیشی لەو شێوەش پەیوەندی بە خوێندكاری كوڕەوە بكەیت، چونكە ئەو كوڕە دواجار بۆ تۆ نامەحرەمە و مامەڵە كردنتان پێكەوە دەخوازێت تەماشای یەكتر بكەن و لەیەكتر نزیك ببنەوە وئەوەش سەرەتای ئاساییبوونەوەی تاوانە و دەستپێكی لادانە لە ڕێگەی ڕاست. ئەوەی كە لە زانكۆكاندا دەبینرێت ئەمڕۆ كە كچان و كوڕان هاوڕێتی پێكەوە دەبەستن و پێكەوە دەبن ئەوە جۆرێكە لەوەی الله تعالی نەهی لێ كردووە لە قورئادا و فەرموویەتی: (وَلاَ مُتَّخِذَاتِ أَخْدَانٍ) جۆرێكیشە لە گوێڕایەڵی كردنی شەیتان و هەنگاوهەڵگرتن لەسەر ڕێگای شەیتان، الله تعالی فەرمویەتی: (يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَتَّبِعُوا خُطُوَاتِ الشَّيْطَانِ وَمَن يَتَّبِعْ خُطُوَاتِ الشَّيْطَانِ فَإِنَّهُ يَأْمُرُ بِالْفَحْشَاء وَالْمُنكَرِ).

20- لە كاتی مامەڵە كردن لە گەڵ خوێندكاران و مامۆستاكاندا، هەمیشە ئەوەت لەبیر بێت كە تۆ شەرعێكت هەیە دەبێت وابەستەی بێت، لەبیرت بێت كە الله فەرموویەتی: (وَقُلْ لِلْمُؤْمِنَاتِ يَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصَارِهِنَّ) بۆیە درووست نییە نە لەگەڵ مامۆستا و نە لەگەڵ هاوپۆلە كوڕەكاندا ئەگەر بۆ پێویستییەك قسەت كرد بەزۆری و وەكو مەسەلەیەكی ئاسایی تەماشای یەكتر بكەن.[2]