العربیة
/حوکمی یارییەکان لە شەرعدا/
حوكمى يارييه‌كان له‌ شه‌رعدا:5- يارى (مارو په‌يژه‌)
: 679
2018-04-12
#حوكمى_يارييه‌كان_له‌_شه‌رعدا:5 يارى مارو په‌يژه‌ ئه‌م يارييه‌ له‌ زمانى عه‌ره‌بيدا (السلم و الثعبان ) يان (الحية والدرج)ى پێ ده‌وترێت، يارييه‌كى كۆنه‌ ده‌وترێت سه‌ره‌تاى سه‌رهه‌ڵدانى له‌ هندستان بووه‌و له‌وێوه‌ گه‌يشتووه‌ته‌ وڵاته‌كانى تر، يارييه‌كه‌ بريتييه‌ له‌ سه‌د چوارگۆشه‌ و وينه‌ى هه‌ندێ مار و په‌يژه‌ى له‌سه‌ر درووستكراوه‌، ئامانج ئه‌وه‌يه‌ ياريچييه‌كه‌ بگاته‌ چوارگۆشه‌ى كۆتايى كه‌ ژماره‌ سه‌ده‌، سه‌ركه‌وتن له‌ خانه‌كاندا له‌سه‌ر ژماره‌ى ئه‌و زاره‌ ڕاده‌وه‌ستێت كه‌ فڕه‌ده‌رێت،ماروپه‌يژه‌كانيش كاريگه‌رييان له‌ به‌رزبوونه‌وه‌و دابه‌زينى ياريچييه‌كان هه‌يه‌. ئه‌م يارييه‌ جگه‌ له‌ كات كوشتن هيچ سوودێكى بۆ ژيرى مناڵ نييه‌، به‌ شێوه‌يه‌كى ڕه‌ها په‌يوه‌ندى به‌ جوڵه‌ى زاره‌كه‌وه‌ هه‌يه‌، بۆيه‌ ڕه‌نگه‌ كه‌سێك كه‌ ژيرى زۆر سنوردار بێت له‌ كه‌سێكى زۆر زيره‌كى بباته‌وه‌، هيچ چالاكييه‌كى جه‌سته‌يى يان هزر ومێشكى تێدا نييه‌، به‌ڵكو به‌ پێچه‌وانه‌شه‌وه‌ تواناى منال لاواز ده‌كات و گيانى داهێنانى تێدا كز ده‌كات، هه‌موو يارييه‌كه‌ بريتيه‌ له‌وه‌ى يه‌كه‌م ياريچى زاره‌كه‌ فڕه‌ده‌دا و ئه‌و زاره‌ فه‌رمانى چى پيكرد گوێڕايه‌ڵى ده‌بێت، دووه‌م ياريچيش به‌هه‌مان شێوه‌، بێ ئه‌وه‌ى هيچ هه‌ڵبژاردنێك يان بوارێك بۆ بيركردنه‌وه‌ هه‌بێت. له‌ ڕووى حوكمى شه‌رعييه‌وه‌، ئه‌م يارييه‌ هه‌مان هۆكارى حه‌رام بوونى تاوڵه‌ى تێدايه‌ كه‌ په‌يوه‌ندى به‌زاره‌كه‌وه‌ هه‌يه‌، زانايان فه‌رموويانه‌ هه‌موو يارييه‌ك زارى تێدا بێت حه‌رامه‌، ئه‌م يارييه‌ش هه‌موى له‌ سه‌ر فڕه‌دانى زاره‌كان ڕاوه‌ستاوه‌ ، بۆيه‌ زاناى هاوچه‌رخه‌كان به‌ شێك له‌ يارى تاوڵه‌ ژماردوويانه‌و حه‌راميان كردووه‌. له‌ " عبدِ اللهِ بنِ عمرو بنِ العاص : ڕه‌زاى خواى لێبێت فه‌رموويه‌تى:" اللاعبُ بالفصين قماراً ؛ كآكلِ لحمِ الخنزيرِ ، واللاعبُ بهما غير قمارٍ ، كالغامسِ يدهُ في دمِ خنزيرٍ ." ئه‌لبانى له‌ " صحيح الأدب المفردِ " (963) : " فه‌رموويه‌تى: صحيحُ الإسنادِ موقوفٌ " واته‌: هه‌ركێ به‌و دوو پارچه‌ زاره‌ قومار بكات وه‌كو ئه‌وه‌يه‌ گۆشتى به‌رازى خواردبێت، هه‌ركێيش به‌بێ قورمار ته‌نها يارى پێكردبێت وه‌كو ئه‌وه‌ وايه‌ ده‌ستى له‌ خوێنى به‌راز ژه‌نيبێت. زۆر شوێنه‌وارى تريشمان هه‌يه‌ كه‌ هه‌مووى وريايى ده‌دات له‌ يارى كردن به‌ زار. ئه‌وه‌نده‌ى به‌ دواداچوونم كردووه‌ له‌ هه‌ركێ له‌ زانا هاوچه‌رخه‌كان پرسيار كرابێت بۆ نموونه‌ وه‌كو: محمد صالح المنجد يان سليمان بن ناصر العلوان حه‌راميان كردووه‌ له‌سه‌ر بنه‌ماى حه‌رامبوونى يارى تاوڵه‌و هۆكارى هاوبه‌شى نێوانيشيان زاره‌كه‌يه‌، هه‌روه‌ها له‌ "فتاوى اللجنة الدائمة" (15/210) : دا هاتووه‌: " لا يجوز اللعب بالنرد ولو كان بغير عوض ، خصوصا إذا شغل عن أداء الصلاة في وقتها ، فالواجب ترك ذلك ؛ لأنه من اللهو المحرم " يارى مارو په‌يژه‌ش به‌ شێوه‌يه‌كى گشتى په‌يوه‌ندى به‌ زاره‌وه‌ هه‌يه‌ وله‌سه‌ر مه‌زه‌نه‌و به‌خت ڕاده‌وه‌ستێت، زانايان فه‌رموويانه‌: (فكل لعبة دخل فيها النرد فهي محرمة، لقول النبي صلى الله عليه وسلم: "من لعب بالنردشير فكأنما صبغ يده في لحم خنزير ودمه" رواه مسلم. واته‌: هه‌موو يارييه‌ك زارى تێدا بێت حه‌رامه‌ با له‌سه‌ر هيچيش نه‌بێت، به‌ تايبه‌تى ئه‌گه‌ر كه‌سه‌كه‌ى له‌وه‌ سه‌رقاڵ كرد نوێژه‌كانى له‌ كاتى خۆيدا بكات. - بۆ گواستنه‌وه‌ى قسه‌ى زانايان له‌م باره‌وه‌ گه‌راومه‌ته‌وه‌ بۆ سايتى: الاسلام سؤال وجواب و فه‌تواكانى گه‌وره‌ زانايانى سعوديه‌ له‌ اللجنة الدائمة و له‌ ملتقى أهل الحديث و اسلام ويب. إحسان برهان الدين 2017-10-11 سلێمانى