هۆكاره‌كانی به له‌عنه‌ت بوون له نێوان ئێمه و جوله‌كه‌دا
له قورئاندا به هۆی كۆمه‌ڵێك هۆكار – كه به‌ڕوونی باس كراون – له‌عنه‌ت له جووله‌كه كراوه و له‌سه‌ر ئه‌و هه‌موو هه‌ڵگه‌ڕانه‌وه وسه‌رپێچی و تاوانانه‌ی ئه‌نجامیان داوه شاییسته‌ی سزا و خه‌شم و قینی په‌روه‌ردگاریان بوونه، جیگای داخیشه ئه‌مڕۆ كۆمه‌ڵگه‌ی موسوڵمانان زۆرێك له‌و كارانه ئه‌نجام ئه‌ده‌ن كه پێشتر و ئێستاش بوونه‌ته هۆكاری نه‌فره‌ت بۆ جووله‌كه، ئه‌مه‌ش به‌شێكه له‌و هۆكارانه‌ی ئه‌وانی خستووه‌ته بازنه‌ی ڕق و توڕه‌یی په‌روه‌ردگاره‌وه ك پێویسته موسوڵمانان خۆیانی لێ به دوور بگرن:
1- زانستیان هه‌بوو به‌ڵام كرده‌وه‌یان پێ نه‌ده‌كرد، له‌وه‌ش خراپ تر به‌و زانسته‌ی كه هه‌یانبوو نه فه‌رمان به چاكه ونه نكۆڵیشیان له خراپه نه‌ده‌كرد.
2- ته‌وراتیان پشت گوێ خستبوو و ته‌نها به دروشم وبه ناو شوێنكه‌وتووی بوون وپه‌یمانی خوایان شكاندبوو و واتاو مه‌به‌سته‌كانی دینه‌كه‌شیان شێواندبوو، ته‌ئویلیان بۆ ئایه‌ته‌كانی په‌روه‌ردگاریان ده‌كرد كه بۆی دابه‌زاندبوون و ده‌یانوت به‌و شێوه نییه كه به ڕواڵه‌ت دیاره!
3- به بێ زانست قسه‌یان ده‌رباره‌ی الله ده‌كرد و فه‌رمانه‌كانیان ده‌گۆڕی و به حه‌زو ئاره‌زووی خۆیان لێكدانه‌وه‌یان بۆ ده‌كرد جیاوازله مه‌به‌سته‌كانی شه‌رعه‌كه‌یان.
4- باوه‌ڕیان به (الجبت و الطاغوت) هه‌بوو، واته: جگه له الله په‌رستراوی تریان هه‌بوو به‌ناوی جۆراوجۆره‌وه حه‌رامیان بۆ حه‌ڵاڵ ده‌كردن وحه‌ڵاڵیشیان لێ حه‌رام ده‌كردن.
5- ده‌یانوت: ( سمعنا وعصینا) گوێمان گرت و بیستمان، به‌لام گوێڕایه‌ڵ و ملكه‌چ نابین بۆ فه‌رمانه‌كانی الله.
6- پێغه‌مبه‌رانیان ده‌كوشت له كاتێكدا ئه‌وان بۆ گه‌یاندنی په‌یامی میهره‌بانی بۆیان ڕه‌وانه‌كرابوون.
7- شوێنكه‌وتووی هه‌واو ئاره‌زووی خۆیان بوون نه‌ك حوكمه‌كانی الله له ته‌وراتدا.
8- پاره‌و ماڵ و سامانیان زۆر خۆشده‌ویست ته‌نانه‌ت زیاتر له په‌روه‌ردگار و دینه‌كه‌یان و په‌یوه‌ست بوونیان به پاره ڕه‌نگدانه‌وه‌ی له‌سه‌ر هه‌موو ژیانیان هه‌بوو.
9- حوكمی ته‌وراتیان جیبه‌جێ نه‌ده‌كرد و به شێوه‌یه‌كی ڕواڵه‌تی له نوێژ و په‌رستشه‌كانیاندا ده‌یانخوێنده‌وه به‌ڵام له سه‌ر زه‌مینه‌ی واقیعدا ڕه‌تیان ده‌كرده‌وه و كاریان به به‌رنامه‌ی ده‌ستكردی مرۆڤه‌كان ده‌كرد، كه ئه‌وه‌ش یه‌كێك بوو له هۆكاره‌كانی به‌نه‌فره‌ت بوونیان وه‌سفكردنیان له‌لایه‌ن په‌روه‌ردگاره‌وه له سوڕه‌تی المائدة به (الكافرون ،الظالمون ، الفاسقون)، هه‌روه‌ها فێڵ و حیله‌یان بۆ كارنه‌كردن به حوكمه‌كانی دین و بیروباوه‌ڕه‌كه‌یان ئه‌نجام ده‌دا وه‌كو أصحاب السبت بۆ نموونه.
10- ده‌یانوت الله هه‌ژاره و ئێمه ده‌وڵه‌مه‌ندین، كوت ومت وه‌كو شارستانی ڕۆژئاوا كه وا ده‌ڵێن و موسوڵمانانیش به كوێرانه و به شێوه‌یه‌كی كرده‌یی له هه‌موو شتێكدا شوێنیان ده‌كه‌ون و شوێن پێیان هه‌ڵده‌گرن.
11- قسه‌كانیان گوناه و تاوان بوو، قسه‌ی وایان ده‌كرد خه‌ریك بوو به هۆیه‌وه ئاسمان بڕوخێ به‌سه‌ریاندا و عه‌رز شه‌ق بێت و چیاكان ببن به خۆڵ.
12- خه‌ریكی سیحر و جادوو بوون بۆ مه‌به‌ستی زیان گه‌یاندن و تێكدانی ڕه‌وشی خه‌ڵكی.
13- دڵیان پڕ بوو له بوغز و كینه و خراپه و ئیره‌یی.
14- خۆبه‌زلزان و له خۆ باییبوون، سه‌ره‌ڕای ئه‌و هه‌موو خراپه‌ش، خۆیان به كوڕ و خۆشه‌ویستی الله ده‌زانی ( تعالی الله عما یقولون علوا كبیرا).
15- له جه‌نگدا ترسنۆك و جه‌بان وبێ هه‌ڵوێست بوون و ئێسته‌ش هه‌ر وان، به‌رگرییان له حه‌ق نه‌ده‌كرد، ته‌نانه‌ت به پێغه‌مبه‌ره‌كه‌یان ده‌وت ئێمه حه‌قمان به‌سه‌رته‌وه نییه ئه‌وه خۆت و ئه‌وه په‌روه‌ردگارت خۆتان له‌سه‌ر دینه‌كه شه‌ڕ بكه‌ن، ئێمه‌ش له‌م دووره‌وه سه‌یر ئه‌كه‌ین.
16- سوور بوون له سه‌ر ئه‌نجامدانی تاوان و خراپه و جگه له مردن هیچ له تاوانكردن ساردی نه‌ده‌كردنه‌وه.
17- نادان و گه‌وج و گه‌مژه بوون، قورئان به سه‌فاهه‌ت و نادانی وه‌سفی كردوون.
18- دوژمنی سه‌رسه‌ختی كه‌سێك بوون له مه‌سه‌له‌ی دینداریدا وه‌كو خۆیان نه‌بێت وئیماندار بێت و به‌ڕاسته‌وه ده‌ستی به دینه‌وه گرتبێت.
19- دژایه‌تی دینیان ده‌كرد و به هه‌موو هێزێكیانه‌وه ده‌یانویست له ناوی بده‌ن و بیشێوێنن.
ئه‌مه به‌شێك بوو له سیفه‌ته‌كانی جوله‌كه له قورئاندا كه هه‌مووی به ڕاشكاوی له ئایه‌ته‌كاندا باس كراون به‌ڵام لێره له‌به‌ر كورتكردنه‌وه‌ی بابه‌ته‌كه ته‌نها ویستم ئاماژه به كرده‌وه‌و سیفه‌ته‌كانیان بده‌م، هه‌روه‌ها له سوننه‌تیشدا هه‌ندیكی تر له سیفه‌ته‌كانیان هاتووه‌و ڕوون كراوه‌ته‌وه بۆ نموونه له سه‌ر قه‌بری پیاوچاكه‌كانیان بیناو گومه‌زیان درووست ده‌كرد و هاواریان به‌و مردووه ده‌كرد و ئه‌و جێگه‌یان ده‌كرده هۆكارێك بۆ شه‌ریك بۆ الله بڕیاردان.
به داخه‌وه ئه‌مڕۆ زۆرێك له به ناو موسوڵمانانن و به كرده‌وه له ئیسلامه‌وه دوورن! به‌وه‌وه نه‌وه‌ستاون كه جوله‌كه‌ی نه‌فره‌ت لێكراو به برا و دۆست و دڵسۆزی خۆیان ئه‌زانن و لێیان نزیك ئه‌بنه‌وه په‌یڕه‌وی به‌رنامه‌كانیان ده‌كه‌ن، به‌ڵكو زۆرێك له سیفه‌ته خراپه‌كانی ئه‌وانیشیان له خۆیاندا به‌رجه‌سته كردووه و ئه‌وان هه‌رچییان كردووه كه بووه‌ته مایه‌ی نه‌فره‌ت لێكردنیان ده‌بینین ئه‌مانیش وه‌كو خۆی جێبه‌جیی ئه‌كه‌ن ودووباره‌ی ده‌كه‌نه‌وه، ئه‌مه‌ش له كاتێكدایه كه الله له قورئاندا به ( اشد الناس عداوة للذين امنوا) وه‌سفی كردوون.
احسان برهان الدین
20 جمادى الآخر 1440
25/2/2019 سلێمانی
